Con tằm là một loại sâu ăn lá. Nó có thể sẽ bị tiêu diệt như các loại sâu phá hoại mùa màng khác, nếu như người ta không phát hiện ra sự đặc biệt của chất mà nó nhả ra sau quá trình tiêu hóa. Truyền thuyết kể lại rằng: người đầu tiên có công trong việc phát hiện ra sản phẩm thiên nhiên quý giá này là một bà hoàng hậu ở Trung Quốc, và nghề trồng dâu nuôi tằm để lấy tơ dệt vải cũng bắt nguồn từ đất nước này.

Ở Việt Nam, từ buổi khai thiên lập địa, tổ tiên ta cũng đã bắt đầu với nghề này. Bà Ỷ Lan trước khi được đức vua Nhân Tông sủng ái và nhân dân tôn vinh đã chẳng là một cô thôn nữ trên cánh đồng dâu của vùng đất trung du màu mỡ Bắc Ninh đó sao.

Trồng dâu – nuôi tằm – lấy tơ – dệt vải. Mỗi một công đoạn đều đòi hỏi một sự đầu tư lớn về thời gian, công sức và sự cải tiến, sáng tạo mới có thể tạo ra những vuông lụa mịn màng mang lại sự thư thái cho người dùng.

Bắt đầu từ những cái trứng nhỏ li ti, nở ra con tằm. Trải qua 3 thời kỳ lột xác cùng với 3 thời kỳ ănđể lớn, bước sang giai đoạn ăn rỗi. Thời kỳ ăn rỗi, tằm tiêu thụ một lượng thức ăn bằng 75-80% lượng thức ăn của cả đời, chúng ăn ngày ăn đêm, và phải được cung cấp đủ thức ăn nếu không thì tằm sẽ không thể “chín” để làm kén được. Khi đã chín, tằm lên ổ làm kén và bắt đầu làm công việc ý nghĩa nhất của đời tằm: nhả tơ. Trong 2 ngày đêm, con tằm miệt mài nhả ra những đường tơ óng ả cuốn quanh mình và sẽ nằm yên trong ngôi nhà xin xắn ấy trong khoảng 6 ngày. Sau khi người ta gỡ kén ra thì tằm biến thành ngài, bắt đầu một quá trình mới: thụ tinh, đẻ trứng. Đẻ hết trứng thì ngài chết - kết thúc một vòng đời của con tằm. Vòng đời của tằm kéo dài khoảng từ 25-30 ngày. Trong khoảng thời gian đó, người nuôi tằm phải chăm sóc chúng rất vất vả. Sự vất vả ấy đã được dân gian đúc kết trong câu tục ngữ: “Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng”.

Kén thu được đem cho vào nước nóng để kéo ra sợi tơ. Những sợi tơ ấy sẽ được se với nhau, tùy vào số lượng sợi và số vòng xoắn, tùy vào kỹ thuật dệt (thủ công hay hiện đại) để cho ra các loại vải có màu sắc, độ dày - mỏng, co giãn khác nhau…

Sự sáng tạo của con người thật không có bước dừng. Chẳng thế mà từ lúc ban đầu chỉ là những vuông lụa thô, mỏng, chỉ có một màu (màu của tơ) với đặc tính là dễ nhăn, qua quá trình lao động và sáng tạo của con người, sản phẩm từ tơ tằm nay đã hết sức đa dạng, phong phú: vải dùng để may trang phục từ loại trang phục áo dài yêu cầu mềm nhưng phải phẳng, váy lại cần mềm rủ, đồ tây thì ngược lại: phải “đứng”… đến rất nhiều các loại sản phẩm khác mà yêu cầu về chất liệu hết sức khác nhau: khăn, dép, ra giường, áo bọc salon, rèm cửa, hàng lưu niệm… Thậm chí, người tiêu dùng sẽ không còn phải băn khoăn về sự “khó tính” của loại vải tơ tằm nữa khi sử dụng một sản phẩm mới: thun tơ tằm. Cũng 100% tơ tằm, nhưng do được dệt bằng kỹ thuật đặc biệt, loại vải này đáp ứng đúng tính chất “thun” mà người tiêu dùng vẫn quen sử dụng – tính “cơ động”. Về hình thức, từ giống tằm “cổ” cho tơ có màu vàng mỡ gà, người ta đã tạo ra các giống tằm cho tơ có màu trắng để từ đó qua công nghệ nhuộm màu, cho các loại tơ đủ màu sắc, nhờ vậy, sản phẩm tơ tằm cũng đủ hoa văn…

Sản phẩm từ tơ tằm có ưu điểm là nhẹ, thoáng, không tích điện, hút ẩm vào mùa đông nhưng lại rất thoáng mát vào mùa hè… chỉ chờ bàn tay và khối óc của con người, làm sao có thêm nhiều những sản phẩm khai thác được công dụng này để phục vụ cho chính cuộc sống của loài người.