Diễn Kỷ không phải là vùng lúa của tỉnh Nghệ An. Đông Kỷ I cũng vậy,  làng không có đất…  trồng lúa nhưng đã bao đời nay, người làng vẫn rát mặt với hạt lúa. Làng chỉ có khoảng 20,1ha đất diêm nghiệp, 10ha đất màu, còn lại là đất dân cư và các ngành nghề kinh doanh khác.

 

 

Đông Kỷ I “nổi” nhất xã Diễn Kỷ về diện tích đất tự nhiên, về số dân… và về  nghề làm muối. Đây là làng duy nhất của xã sản xuất muối với sản lượng đạt gần 800 tấn muối mỗi năm. “Làm muối vốn là nghề chính của người Đông Kỷ trước đây, với khoảng trên 100 hộ sản xuất”- ông Phạm Đình Tấn – Phó Chủ tịch xã Diễn Kỷ, cho biết. Sản xuất muối phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết. Người làm muối Đông Kỷ những lúc “nông nhàn” làm gì để mưu sinh? Ông Tấn tâm sự: “Trong kí ức của tôi vẫn vẹn nguyên hình ảnh người Đông Kỷ với chiếc xe đạp len lỏi trong hang cùng ngõ hẻm để thu mua lúa về gia công thành gạo đem bán, lấy công làm lãi”.

Không biết từ bao giờ, những chuyến hàng xáo quen thuộc lại đưa Đông Kỷ trở thành làng nghề chế biến lương thực lớn của tỉnh Nghệ An. Vẫn là những chuyến hàng xáo quen thuộc nhưng đã qua rồi hình ảnh chiếc xe đạp gầy guộc trong mưa nắng. Lương thực từ khắp nơi về Đông Kỷ trên những chuyến xe ôtô, xe máy chất đầy. Cách đây gần hai thập kỉ, người Đông Kỷ đã từng bước hiện đại hoá quy trình gia công, chế biến lương thực. Máy móc hiện đại đã thay dần các thao tác thủ công trong quá trình xay, đánh bóng… hạt gạo. Hộ ông Phạm Hưởng, một trong những người tiên phong trong việc sản xuất bằng máy móc, cho biết: “Với việc áp dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất, sản phẩm làm ra đạt chất lượng cao hơn và tiết kiệm được rất nhiều chi phí”. Bằng vốn tự có và vốn vay tại Quỹ Tín dụng nhân dân xã Diễn Kỷ, người làm nghề Đông Kỷ đang từng bước hiện đại và chuyên môn hoá các công đoạn gia công, chế biến lương thực để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.

Hiện nay, chế biến lương thực từ nghề phụ đã trở thành nghề chính của làng. Đông Kỷ có 503 hộ, 2.300 nhân khẩu (chiếm gần 1/4 dân số của xã) thì số lao động làm nghề chiếm 51,7%. Năm 2008, giá trị sản xuất từ nghề chế biến lương thực đạt 81 tỷ 600 triệu đồng, chiếm 95,6% tổng giá trị sản xuất, thu nhập bình quân từ nghề đạt 6 tỷ 370 triệu, chiếm 83% tổng thu nhập của làng.

Người làm nghề Đông Kỷ có thu nhập khá cao, nếu trực tiếp sản xuất có thể có thu nhập trên dưới 30 triệu đồng/người/năm. Cùng với nghề muối, nghề chế biến lương thực đã góp phần giảm số hộ nghèo trong làng xuống còn 53 hộ, nâng số hộ giàu đạt trên 35%.  Năm 2007, Đông Kỷ được công nhận là làng nghề và là làng nghề duy nhất của tỉnh Nghệ An cho đến nay với ngành nghề chế biến lương thực.